Sau một tháng thực thi, báo cáo của CEL cho thấy 80% doanh nghiệp logistics bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi quy định này, đặc biệt là trong lĩnh vực vận tải đường dài. 70% doanh nghiệp ghi nhận chi phí vận tải tăng cao, trong khi gián đoạn chuỗi cung ứng khiến thời gian giao hàng kéo dài từ 15-30%. Điều này đặt ra câu hỏi: Giới hạn giờ lái xe có thực sự là giải pháp an toàn, hay đang trở thành rào cản đối với ngành vận tải?
Tại sao giới hạn giờ lái xe gây khó khăn cho ngành logistics?
Vận tải đường bộ đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng của Việt Nam, đặc biệt là trong các ngành thương mại điện tử, thực phẩm, sản xuất công nghiệp và xuất nhập khẩu. Khi tài xế bị giới hạn giờ làm, toàn bộ hệ thống vận tải bị ảnh hưởng theo dây chuyền, từ doanh nghiệp logistics đến các nhà sản xuất và người tiêu dùng.
Những tác động:
Giảm năng suất vận chuyển:
Trước đây, một tài xế có thể lái 60-65 giờ/tuần, đảm bảo tối ưu thời gian vận chuyển hàng hóa trên các tuyến đường dài. Tuy nhiên, sau khi nghị định có hiệu lực, khả năng vận chuyển của tài xế giảm từ 20-30%, gây ra tình trạng thiếu tài xế trầm trọng, đặc biệt trên các tuyến Bắc - Nam.
Thiếu hụt tài xế – Bài toán chưa có lời giải:
Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt tài xế nghiêm trọng, đặc biệt là tài xế lái xe tải hạng nặng và container. Quy định giới hạn giờ lái xe buộc doanh nghiệp phải tuyển thêm nhân sự để duy trì tiến độ giao hàng, nhưng trên thực tế:
- 70% tài xế hiện tại trên 40 tuổi, trong khi lực lượng lao động trẻ không mặn mà với nghề tài xế do điều kiện làm việc vất vả.
- Chi phí tuyển dụng và đào tạo tài xế mới tăng từ 15-20% khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm nguồn nhân lực thay thế.
Chi phí vận tải tăng vọt:
Khi số lượng tài xế không đủ để đáp ứng nhu cầu vận chuyển, doanh nghiệp buộc phải tăng lương, đồng thời chịu thêm chi phí quản lý và giám sát lịch trình tài xế. Điều này đẩy giá cước vận tải tăng trung bình 20-25%, ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi cung ứng và giá thành sản phẩm.
Giao hàng chậm trễ – Áp lực lớn lên doanh nghiệp và người tiêu dùng:
Trước đây, các tuyến vận chuyển từ Hà Nội đi TP.HCM mất 36-40 giờ, nhưng sau khi áp dụng quy định giới hạn giờ lái xe, thời gian này kéo dài lên 50-60 giờ do các điểm dừng nghỉ bắt buộc. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến:
- Doanh nghiệp thương mại điện tử, khiến tỷ lệ giao hàng đúng hạn giảm từ 95% xuống còn 80%.
- Ngành thực phẩm và hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), khi các mặt hàng có hạn sử dụng ngắn bị ảnh hưởng do chậm trễ trong vận chuyển.
Giải pháp nào giúp doanh nghiệp thích ứng với quy định mới?
Dù còn nhiều tranh cãi, các doanh nghiệp logistics vẫn phải tìm cách thích nghi để đảm bảo hoạt động kinh doanh không bị gián đoạn.
Tái cấu trúc lịch trình vận chuyển:
- Sử dụng phần mềm AI để tối ưu hóa tuyến đường, giảm số lần dừng nghỉ không cần thiết.
- Phân bổ luân phiên tài xế trên các tuyến đường dài để đảm bảo không vi phạm quy định nhưng vẫn giữ nguyên hiệu suất giao hàng.
Ứng dụng công nghệ giám sát tài xế:
- Các hệ thống GPS và cảm biến theo dõi thời gian thực giúp quản lý giờ lái xe, đảm bảo tài xế nghỉ đúng quy định mà không ảnh hưởng đến thời gian giao hàng.
Đầu tư vào vận tải đa phương thức:
- Kết hợp đường bộ, đường sắt và đường thủy để hạn chế rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào vận tải đường bộ.
Kết luận
Sau một tháng thực thi, Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã cho thấy những ảnh hưởng rõ rệt đến ngành logistics và chuỗi cung ứng. Dù mục tiêu của quy định là đảm bảo an toàn giao thông, nhưng nếu không có sự điều chỉnh phù hợp, ngành vận tải sẽ phải đối mặt với nguy cơ tăng chi phí, thiếu tài xế, và giảm hiệu suất vận chuyển.
Câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có thể cân bằng giữa an toàn và hiệu quả vận hành như thế nào? Liệu Chính phủ có nên xem xét điều chỉnh linh hoạt các quy định về giờ lái xe để vừa đảm bảo an toàn giao thông, vừa giúp doanh nghiệp logistics duy trì hoạt động?
