Bên cạnh những tín hiệu tích cực từ các hiệp định thương mại tự do và sự phát triển mạnh mẽ của thị trường, ngành logistics Việt Nam vẫn đang đối diện với những yếu tố cần được giải quyết để tăng trưởng bền vững.
Từ góc nhìn tổng quan về logistics Việt Nam
Ngành logistics Việt Nam hiện đang đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các nền kinh tế khu vực và thế giới. Với tốc độ tăng trưởng 14-16% mỗi năm, ngành logistics Việt Nam đã khẳng định được tầm quan trọng trong việc thúc đẩy xuất khẩu, sản xuất và tiêu dùng nội địa. Từ một ngành chưa phát triển mạnh vào đầu thế kỷ 21, logistics giờ đây chiếm khoảng 4-5% GDP của Việt Nam, và đang được kỳ vọng sẽ trở thành một ngành trọng điểm trong nền kinh tế. Tuy nhiên, dù có sự phát triển mạnh mẽ, ngành này vẫn chưa thể đáp ứng hết nhu cầu ngày càng cao của thị trường, đặc biệt là khi Việt Nam tham gia vào các hiệp định thương mại tự do lớn như EVFTA hay CPTPP.
Cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) và vị trí địa lý
Việc tham gia vào các hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP, EVFTA và RCEP đã tạo ra cơ hội không nhỏ cho ngành logistics Việt Nam. Những hiệp định này không chỉ giúp mở rộng thị trường xuất khẩu mà còn tạo cơ hội cho việc chuyển giao công nghệ, nâng cao khả năng cạnh tranh và thu hút đầu tư quốc tế. Nhờ đó, các doanh nghiệp logistics trong nước có thể tiếp cận các dịch vụ, kỹ thuật và sản phẩm chất lượng cao từ các đối tác quốc tế, nâng cao năng suất và cải thiện chất lượng dịch vụ.
Hơn nữa, vị trí địa lý của Việt Nam, nằm ở trung tâm của khu vực Đông Nam Á, tạo lợi thế cho việc kết nối các quốc gia trong khu vực với các thị trường toàn cầu. Các cảng biển lớn như Hải Phòng, Cái Mép, và TP.HCM không chỉ phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu của Việt Nam mà còn là những điểm trung chuyển quan trọng trong hệ thống chuỗi cung ứng quốc tế. Chính vì thế, sự kết nối này sẽ là động lực mạnh mẽ cho ngành logistics phát triển hơn nữa trong giai đoạn hội nhập.
“Ngành logistics là một yếu tố không thể thiếu trong việc thúc đẩy nền kinh tế quốc gia, giúp kết nối sản xuất với tiêu dùng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương quốc tế. Việc nâng cao năng lực ngành logistics sẽ giúp các quốc gia không chỉ thu hút đầu tư mà còn gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.”
— Nguồn: SCMR
Những thách thức đối với ngành logistics Việt Nam
Mặc dù có nhiều cơ hội, ngành logistics Việt Nam đang đối mặt với một số thách thức lớn mà cần phải được giải quyết. Một trong những vấn đề nổi bật là cơ sở hạ tầng chưa phát triển đồng bộ và còn thiếu tính kết nối. Mặc dù Việt Nam đã có sự đầu tư đáng kể vào hệ thống hạ tầng giao thông và cảng biển, nhưng hệ thống này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển nhanh chóng của ngành. Theo báo cáo của Bộ Công Thương, hạ tầng giao thông, đặc biệt là hệ thống đường bộ và đường sắt, vẫn còn nhiều yếu kém, ảnh hưởng đến việc vận chuyển hàng hóa một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Bên cạnh đó, chi phí logistics tại Việt Nam vẫn cao hơn nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực. Các yếu tố như chi phí vận tải, lưu kho, và thủ tục hành chính phức tạp khiến cho ngành logistics Việt Nam vẫn còn kém cạnh tranh so với các nước như Thái Lan hay Singapore. Theo báo cáo của Inbound Logistics, chi phí logistics của Việt Nam chiếm khoảng 20% GDP, trong khi con số này ở các quốc gia phát triển chỉ khoảng 10-12%.
Ngoài ra, ngành logistics Việt Nam cũng đang thiếu hụt nguồn nhân lực có kỹ năng và chuyên môn cao. Trong bối cảnh công nghiệp 4.0 phát triển mạnh mẽ, yêu cầu về công nghệ trong ngành logistics ngày càng cao, trong khi đó nguồn nhân lực hiện tại lại không đủ khả năng đáp ứng những yêu cầu đó.
Đến chiến lược phát triển ngành logistics Việt Nam
Để tận dụng tối đa cơ hội từ hội nhập và vượt qua thách thức, ngành logistics Việt Nam cần tập trung vào các chiến lược phát triển mạnh mẽ và bền vững. Đầu tiên, đầu tư vào công nghệ thông tin, tự động hóa và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý chuỗi cung ứng là điều kiện cần thiết để nâng cao hiệu quả và giảm thiểu chi phí. Các hệ thống quản lý kho (WMS), quản lý vận tải (TMS), và các công nghệ mới khác như Blockchain sẽ giúp nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong việc vận hành.
Tiếp theo, cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông, cảng biển và kho bãi là yếu tố then chốt để tăng khả năng cạnh tranh của ngành. Cùng với việc đẩy mạnh các dự án xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng, cần phải đẩy mạnh kết nối giữa các cảng biển và các khu công nghiệp trong nước và quốc tế.
Thêm vào đó, ngành logistics Việt Nam cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua các chương trình đào tạo, hợp tác giữa doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo, đồng thời tạo ra môi trường làm việc thuận lợi để giữ chân nhân tài.
FWC 2025: CƠ HỘI GIẢI QUYẾT THÁCH THỨC NGÀNH LOGISTICS
Là sự kiện quan trọng quy tụ các chuyên gia và doanh nghiệp ngành logistics toàn cầu. Sự kiện sẽ tập trung vào các vấn đề cấp thiết trong logistics và chuỗi cung ứng như: ứng dụng công nghệ tiên tiến, xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt, và phát triển bền vững. Đây là cơ hội tuyệt vời để các doanh nghiệp cập nhật xu hướng mới, trao đổi giải pháp và kết nối đối tác quốc tế trong bối cảnh ngành logistics đang đối mặt với nhiều thách thức.
Ngành logistics Việt Nam có tiềm năng phát triển mạnh mẽ nhờ vào những cơ hội từ hội nhập và vị trí chiến lược. Tuy nhiên, để đạt được sự phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng vào thị trường toàn cầu, Việt Nam cần phải đối mặt và giải quyết các thách thức về hạ tầng, chi phí và nguồn nhân lực. Việc đầu tư mạnh vào công nghệ, cải thiện cơ sở hạ tầng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ giúp ngành logistics Việt Nam vững vàng trong tương lai. Chỉ khi thực hiện được những chiến lược này, ngành logistics Việt Nam mới có thể phát huy tối đa tiềm năng và đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
