43% DN có nhu cầu chuyển đổi xanh thiếu nhân lực
Là người theo dõi hình thái chuyển dịch kinh tế vùng ĐBSCL trong nhiều năm qua, ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh Cần Thơ (VCCI) cho biết, do ĐBSCL nhiều năm liền thiếu cơ hội việc làm nên người lao động phải ly hương, khi doanh nghiệp đầu tư vào khu vực lại không có lao động.
Doanh nghiệp kém mặn mà, không đổ vốn về đồng bằng, nguồn nhân lực muốn “an toàn” thì phải lựa chọn những ngành học dựa vào thế mạnh vùng, vì thế, số lao động có trình độ đại học trong lĩnh nông nghiệp – thủy sản nhiều hơn những lĩnh vực khác. Khảo sát nhanh 150 doanh nghiệp hội viên VCCI ĐBSCL năm 2025 cho thấy, có đến 43% doanh nghiệp có nhu cầu chuyển đổi xanh thiếu nhân lực chuyên môn.
Ở khía cạnh mong muốn khi chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp đều bày tỏ kỳ vọng được hỗ trợ đào tạo nhân lực (54%) và kết nối chuyên gia (42%), ông Nguyễn Phương Lam cho biết thêm:
“Chúng ta có một khoảng thời gian dài không thu hút được nhiều nhà đầu tư sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực có trình độ cao nên lâu ngày có thói quen sản xuất sử dụng lao động giản đơn, thị trường lao động chưa được định hướng và đầu tư cho tương thích với sự phát triển”.
Đứng ở góc độ đơn vị tư vấn đào tạo, bà Cao Thị Ngọc Cưng, Giám đốc Ðiều hành Công ty TNHH TMDV CanThoWork.vn cũng nhận định, xu hướng tuyển dụng hiện nay ở ĐBSCL đã chuyển dịch mạnh mẽ hướng về nhóm ngành thương mại dịch vụ, kinh tế, logistics,…và nguồn nhân lực đáp ứng cho nhu cầu này vẫn còn rất thiếu:
“Với xu hướng tuyển dụng của thị trường lao động Cần Thơ và đồng bằng sông Cửu Long 3 năm trở lại đây, tôi nhận thấy nhu cầu tuyển dụng cho các vị trí chuyên gia, quản lý cấp trung và cấp cao tiêu chuẩn đầu vào khá cao vì ngoài năng lực chuyên môn còn đòi hỏi cả về ngoại ngữ. Vì vậy rất khó khăn trong tìm kiếm ứng viên tại khu vực mà phải tuyển các nhân sự có nhu cầu chuyển về gần nhà từ các tỉnh, thành phố khác như Thành phố Hồ Chí Minh, Biên Hòa, Ðồng Nai”.
Hiện nay khối ngành học ở ĐBSCL nghiên về lĩnh vực nông nghiệp và thủy sản nhiều hơn các khối ngành khác, vì dựa vào thế mạnh của vùng từ trước đến nay.
Nhân lực lĩnh vực CNTT chiếm 5% của cả nước
TP. Cần Thơ được giao nhiệm vụ là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao để phục vụ phát triển ĐBSCL. Hiện thành phố này đang có 8 trường đại học, quy mô đào tạo 100.000 sinh viên/năm. Chỉ tính riêng các trường đại học thuộc Đại học Cần Thơ, mỗi năm cung ứng cho vùng 10.000 tân cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ và tiến sĩ.
Cơ cấu kinh tế của ĐBSCL trước đây phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp (bao gồm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản) và đây là ngành sử dụng lao động chính. Tuy nhiên, ĐBSCL đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ trên các lĩnh vực: logistics, đô thị thông minh, thương mại điện tử, năng lượng tái tạo, trí tuệ nhân tạo và dịch vụ công
Nguồn nhân lực phục vụ cho yêu cầu này lẽ ra phải được quy hoạch và đào tạo sớm từ nhiều năm trước, để đến hôm nay, khối nhân lực “số” này rơi vào tình trạng thiếu hụt cao. Chỉ nói riêng trong lĩnh vực công nghệ thông tin, trong tổng số 430.000 nhân lực thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin của cả nước, những người từ ĐBSCL chỉ chiếm 5%.
Chuyên gia Nguyễn Nguyên Minh, thành viên Tổ chức Khoa học và công nghệ Úc phân tích: “Có phát triển máy móc nhưng nếu không có nhân lực thì cũng không làm gì được. Con người làm phục vụ con người thì phải chú ý đến nguồn nhân lực. Theo tôi, vấn đề này vẫn cần có một chiến lược phát triển cho đúng vì khi phát triển đào tạo ra một nguồn nhân lực cho ngành nào đó thì phải nghĩ những chuyện xung quanh. Làm sao để nguồn nhân lực đó phát huy được hiệu quả, chẳng hạn như: có nơi ăn, chốn ở, việc làm ổn định… thì mới giữ chân họ lại được, không bị mai một nhân tài”.
Để đáp ứng cho nhu cầu giai đoạn mới, Cần Thơ đã bắt tay đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực công nghệ, thiết kế và sản xuất các linh kiện cung cấp “bộ não” cho các thiết bị điện tử thông minh, mở ra triển vọng đuổi kịp tốc độ phát triển công nghệ chung trên cả nước.
Tiến sĩ Lương Quốc Danh, Trưởng Khoa Điện tử - Viễn thông, thuộc trường Bách Khoa, Đại học Cần Thơ cho biết:
“Đại học Cần Thơ được Chính phủ đưa vào danh sách là 18 trường đại học trọng điểm ưu tiên được phân giao đào tạo lĩnh vực thiết kế vi mạch. Chính phủ cũng sẽ đầu tư kinh phí mở rộng quy mô đào tạo và đầu tư trang thiết bị. Khoa Điện tử - Viễn thông thời gian qua chúng tôi đã được đầu tư thiết bị mới, thông qua dự án ODA của Nhật Bản chúng tôi đã làm được những quầy thí nghiệm vi mạch bán dẫn, sử dụng các bo mạch có tính năng cao”.
Để có nguồn lực đào tạo lao động “chuyên sâu” cho thị trường, các cơ sở giáo dục tại Cần Thơ cũng đã đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị thực hành thực tập, nhà trường còn quan tâm tạo điều kiện để cán bộ, giảng viên học tập nâng cao trình độ trong và ngoài nước.
GS.TS. Nguyễn Thanh Phương, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại Học Cần Thơ cho biết: "Hướng phát triển của nhà trường là đào tạo cán bộ để phục vụ phát triển cho xã hội. Xây dựng các chương trình đào tạo chất lượng cao và phù hợp với đính hướng công nghiệp hóa và dịch vụ để phục vụ tích cực hơn nữa cho sự phát triển của ĐBSCL”.
Vùng ĐBSCL đứng trước cơ hội lớn để bứt phá trong kỷ nguyên số. Với chiến lược đào tạo đúng hướng và sự vào cuộc quyết liệt của các trường đại học, nguồn nhân lực chuyên sâu sẽ là nền tảng đưa vùng phát triển bền vững, nơi công nghệ trở thành động lực, và con người là trung tâm của đổi mới sáng tạo. Với quy mô 8 trường đại học, thu hút 100.000 sinh viên/năm, hy vọng Cần Thơ sẽ sớm tháo được các “điểm nghẽn” để cung ứng đủ nhân lực chuyên ngành cho nhu cầu chuyển đổi này.
Đồng bằng sông Cửu Long đang chuyển dịch phát triển kinh tế - xã hội theo hướng giảm tỷ trọng nông nghiệp, tăng tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ và xây dựng. Các trường đại học trên địa bàn Cần Thơ đã bắt tay đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực công nghệ, thiết kế và sản xuất các linh kiện cung cấp “bộ não” cho các thiết bị điện tử thông minh.
Đồng bằng sông Cửu Long đang trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Tình trạng hạn chế về nguồn nhân lực rất cần được ưu tiên giải quyết nhằm tạo động lực quan trọng để góp phần giúp vùng châu thổ bứt phá trong tương lai. Nỗ lực của các cơ sở giáo dục trong việc mở nhiều ngành học vốn là trách nhiệm, nhưng để thu hút sinh viên đăng ký những ngành học mới mẻ, thu hút nhiều cơ sở giáo dục “tiềm lực” mang công nghệ về để chuyển giao cho các thế hệ sinh viên,… thì cần nhiều yếu tố.
Tốt nghiệp ra trường sẽ làm ở đâu? Là câu hỏi quen thuộc của các lớp học sinh cuối cấp dành cho giáo viên tư vấn, hướng nghiệp. Nhưng chẳng có giáo viên nào “táo bạo” tư vấn khối ngành mà địa phương chưa có nhiều doanh nghiệp đầu tư. Nên việc lựa chọn nhóm ngành “truyền thống” vẫn là an toàn. Cho đến khi xã hội cần nhóm ngành công nghệ mới cấp bách, địa phương thiếu nhân lực là lẽ đương nhiên.
Tháo gỡ điểm nghẽn về nguồn nhân lực cho Cần Thơ
Trở lại vòng xoáy hạn chế tốc độ phát triển ở ĐBSCL mà VCCI Cần Thơ đã nêu: ĐBSCL thiếu cơ hội nội sinh, lao động ly hương; doanh nghiệp đầu tư không tìm được lao động nên không mặn mà; không có doanh nghiệp đầu tàu, không có nhóm ngành học sẵn, chờ sẵn đón đầu công nghệ. Cho nên, muốn một ĐBSCL vững mạnh, chủ động nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì phải hợp sức từ nhiều phía. Muốn Cần Thơ trở thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực cho toàn vùng phải gỡ cho được nhiều điểm nghẽn.
Cần Thơ có 8 trường đại học, thu hút 100.000 sinh viên/năm đang mở nhiều ngành học mới để đáp ứng nhu cầu phát triển vùng giai đoạn tới.
Trước tiên, vùng này phải thu hút được nhà đầu tư có vốn FDI nhiều, mạnh về công nghệ và cam kết đồng hành lâu dài. Đây chính là “vựa nghề” hiện thực để tân sinh viên có niềm tin khi học ra trường có nơi làm việc và sống với nghề. Không phải học ngành “tiên tiến” mới lạ rồi phải ly hương đi đến những nơi xa xôi, đô thị lớn để tìm kiếm việc làm.
Nhiệm vụ của Cần Thơ là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực cho toàn vùng, thời gian qua, các cơ sở giáo dục đã chú trọng nhân lực những ngành kinh tế thế mạnh của vùng, đồng thời có nhiều chính sách thu hút nhân tài để họ gắn bó lâu dài. Tuy nhiên, trong bối cảnh chuyển dịch mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ như hiện nay cũng đòi hỏi các cơ sở giáo dục tăng cường tuyển sinh những ngành đào tạo trọng yếu, thực hiện cùng lúc 3 chiến lược, gồm: Tuyển dụng-thu hút nhân tài, phát triển nguồn lực tại vùng và “mượn” chất xám từ các chuyên gia trong nước, quốc tế.
Trong đó cơ sở đào tạo cần phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp và địa phương. Trước khi đào tạo, các cơ sở cần xác định chính xác nhu cầu của thị trường lao động để doanh nghiệp “đặt hàng”. Đồng thời, cần tăng cường thực hiện mô hình “trong doanh nghiệp có trường học, trong trường học có doanh nghiệp” để sinh viên được thực hành sớm nhất.
Mặc dù, Cần Thơ được giao “sứ mệnh” đào tạo nguồn nhân lực cho vùng nhưng nhà đầu tư vẫn than khó khi muốn mở cơ sở giáo dục trên thành phố này do thiếu quỹ đất phù hợp, tiến độ giải phóng mặt bằng chậm, thủ tục pháp lý còn rườm rà, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch nâng quy mô và chất lượng đào tạo. Bất cập này phải được TP. Cần Thơ khắc phục để từng bước hình thành khu đại học tập trung, đáp ứng nhu cầu phát triển lâu dài. Đồng thời bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu khoa học và phát triển kinh tế – xã hội.
Cần Thơ đang đứng trước cơ hội lớn thực sự trở thành “thủ phủ” giáo dục đại học của vùng, nơi hội tụ đội ngũ trí thức, nhà khoa học, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn mới. Địa phương gỡ được những “điểm nghẽn” này thì nguồn nhân lực cung ứng cho phát triển vùng sẽ đủ và chất lượng hơn.
Giao Thông 24h
Địa chỉ: 11 Đường số 01, Phường An Khánh, Thành Phố Hồ Chí Minh
Hotline: 090 69656 78
Website: https://giaothong24h.vn/
Đơn vị báo giao thông – truyền thông chính thống cập nhật tin tức giao thông 24/7.
